Ethereum
New member
AHMET KEREM YILDIZ/EKONOMİST
Merkez Bankası 23 Eylül 2021’de 16 ay ortadan daha sonra birinci sefer faizi indirme sonucu aldıktan daha sonra Türkiye’de %20’ler düzeyinde olan enflasyon 2022 Şubat ayı başında %48 düzeylerine çıktı.
MB faiz indirdiği için mi enflasyon arttı? Yoksa enflasyon kısa periyotta aslına bakarsan yükselecekti de yüksek düzeyde kronik sorun haline gelmesin diye önden yüklemeli faiz indirimine mi gidildi?
MERKEZ BİR TERCİH YAPMAK ZORUNDAYDI
Kovid-19 aşılarının yaygınlaşması ve salgının biteceğine dair umutlar ile dünyada tüm ekonomiler büyüme kaydederken petrol, doğalgaz, kömür, metal ve tarım eserleri meblağları önemli artış gösterdi. İthal ettiğimiz ve ülkemizde enflasyon oranları üzerinde direkt tesiri olan petrol, kömür ve doğalgazın fiyatı dünya piyasalarında iki katına çıktı. Tüm dünyada olduğu üzere ülkemizde de emtia ve güç fiyatlarındaki artış enflasyonun yükselmesine niye oldu. Enflasyonun 2021 yıl sonunda %30’lar düzeyine çıkması kaçınılmaz hale gelmişti.
Merkez Bankası 23 Eylül 2021’de enflasyonla uğraşta bir tercih yapmak zorundaydı ve önünde 2 yolu vardı:
BİRİNCİ YOL
Birinci yol: Siyaset faizini enflasyonun üzerine %30-35 düzeylerine çıkartıp enflasyonu denetim altına alabilirdi. Faiz artışı daha sonrası kredi maliyetleri %40 düzeylerinin üstüne çıktığı için üretim maliyetlerini daha da arttırıp enflasyon kronik bir sorun haline gelebilir, daha sonraki devirlerde bu sorunu çözmek daha zorlaşabilirdi. Faiz artışı hem de iktisatta küçülme ve işsizliğin artışına sebep olacaktı. Bu da hiç istenmeyen epey daha öteki sıkıntılar oluşturabilirdi.
İKİNCİ YOL
İkinci yol: Enflasyon dünyadaki güç ve emtia piyasalarındaki fiyat artışlarından dolayı aslına bakarsanız yükselecek, boşuna faiz arttırmaya gerek yok. Faizi arttırsak bile enflasyonu düşürmeye yetmeyecek, yalnızca üretim maliyetlerini arttıracak.
Tam aksine ekonomik büyümeyi desteklemek için faizi 5 puan düşüreyim, firmalar yıllık %18-19 maliyetle kredi kullansın, üretim yapsın. 2022 yılında iktisat büyüsün ek istihdam sağlayalım işsizlik azalsın, ihracat artsın, cari fazla verelim. 2022 yılı boyunca yüksek düzeylerde kalacak enflasyonu, 2023 yılında dünyada emtia meblağlarının dengelenmesi ve kur artışını durdurarak tek haneye düşürebilirim diye karar verdi.
ÖNCELİK CARİ FAZLA VERMEK
Uzun vadede sağlıklı ekonomik yapı oluşturmak için döviz kurunun yıllık enflasyon kadar artacağı bir istikrar kurmak gerekiyor. Cari fazla vermeden dövizde kur artışını kalıcı olarak engellemek kelam konusu olamaz. Kısa vadeli rahatlama sağlayan tahliller uygulansa bile uzun vadede bir daha karşımıza kur artışı sorun olarak çıkacaktır.
Maliyetleri düşürmek için birinci önceliğimiz cari fazla veren bir ekonomik yapı oluşturmak. İkinci önceliğimiz düşük faiz oranları ile üretimi finanse ederek maliyetleri düşük düzeylerde tutmaktır.
OLUMSUZ SONUÇLARI
sonucun olumsuz neticelerina baktığımızda kur beklentilerin epey üstünde artarak dolar/TL kuru 13,50 ve enflasyon oranları %50 düzeylerine çıktı. Enflasyonun hayli fazla yükselmesi bilhassa fiyatlı çalışan kesim ve emeklilerde alım gücünü düşürdü bir memnuniyetsizlik oluşturdu. 2022 yılı başında kamu ve özel kesimde yapılan maaş artışları enflasyonun altında kaldı. Çalışan kesite temmuz ayında ek maaş artırımı verilerek bu kayıpların ortadan kaldırılması gerekiyor.
OLUMLU SONUÇLARI
sonucun olumlu neticelerina baktığımızda 2021 Eylül-Aralık ayları içinde ek 1,3 milyon kişi istihdam edildi işsizlik düştü. 2022 yılında da istihdam artışının devam etmesi ve işsizliğin tek haneli sayılara düşmesi bekleniyor. 2021 yılında ihracatta 2020’ye oranla %30 üzere bir büyüme meydana geldi ve 2022 yılında cari fazla verecek duruma geldik. 2021 son çeyreğinde ekonomik büyüme oranları %10 düzeylerinde devam etti. 2022 yılında da %7’lerin üzerinde bir büyüme beklentisi bulunmaktadır.
ENFLASYONDAN KALICI OLARAK KURTULURUZ
2022 yılında ihracat ve turizm gelirlerinin artışı ile iktisatta cari fazla verilecek; kur muhafazalı mevduat üzere eserler ile dövize olan talebin azalması ile kurda istikrar sağlanacaktır. 2022 yılı boyunca yüksek düzeylerde kalacak enflasyon 2023 Mart-Nisan ayları ile bir arada tek hanelere düşürülecek ve 2024 yılından itibaren enflasyon probleminden kalıcı olarak kurtulmamız mümkün olacaktır.
Enflasyon ve istihdam meselesinin tahlili ile önümüzdeki 7-8 yıl ortasında her yıl %5-6 üzere oranlarda büyüme trendi ile AB ortalaması kadar bir ulusal gelir ortalamasına ulaşabiliriz.
Merkez Bankası 23 Eylül 2021’de 16 ay ortadan daha sonra birinci sefer faizi indirme sonucu aldıktan daha sonra Türkiye’de %20’ler düzeyinde olan enflasyon 2022 Şubat ayı başında %48 düzeylerine çıktı.
MB faiz indirdiği için mi enflasyon arttı? Yoksa enflasyon kısa periyotta aslına bakarsan yükselecekti de yüksek düzeyde kronik sorun haline gelmesin diye önden yüklemeli faiz indirimine mi gidildi?
MERKEZ BİR TERCİH YAPMAK ZORUNDAYDI
Kovid-19 aşılarının yaygınlaşması ve salgının biteceğine dair umutlar ile dünyada tüm ekonomiler büyüme kaydederken petrol, doğalgaz, kömür, metal ve tarım eserleri meblağları önemli artış gösterdi. İthal ettiğimiz ve ülkemizde enflasyon oranları üzerinde direkt tesiri olan petrol, kömür ve doğalgazın fiyatı dünya piyasalarında iki katına çıktı. Tüm dünyada olduğu üzere ülkemizde de emtia ve güç fiyatlarındaki artış enflasyonun yükselmesine niye oldu. Enflasyonun 2021 yıl sonunda %30’lar düzeyine çıkması kaçınılmaz hale gelmişti.
Merkez Bankası 23 Eylül 2021’de enflasyonla uğraşta bir tercih yapmak zorundaydı ve önünde 2 yolu vardı:
BİRİNCİ YOL
Birinci yol: Siyaset faizini enflasyonun üzerine %30-35 düzeylerine çıkartıp enflasyonu denetim altına alabilirdi. Faiz artışı daha sonrası kredi maliyetleri %40 düzeylerinin üstüne çıktığı için üretim maliyetlerini daha da arttırıp enflasyon kronik bir sorun haline gelebilir, daha sonraki devirlerde bu sorunu çözmek daha zorlaşabilirdi. Faiz artışı hem de iktisatta küçülme ve işsizliğin artışına sebep olacaktı. Bu da hiç istenmeyen epey daha öteki sıkıntılar oluşturabilirdi.
İKİNCİ YOL
İkinci yol: Enflasyon dünyadaki güç ve emtia piyasalarındaki fiyat artışlarından dolayı aslına bakarsanız yükselecek, boşuna faiz arttırmaya gerek yok. Faizi arttırsak bile enflasyonu düşürmeye yetmeyecek, yalnızca üretim maliyetlerini arttıracak.
Tam aksine ekonomik büyümeyi desteklemek için faizi 5 puan düşüreyim, firmalar yıllık %18-19 maliyetle kredi kullansın, üretim yapsın. 2022 yılında iktisat büyüsün ek istihdam sağlayalım işsizlik azalsın, ihracat artsın, cari fazla verelim. 2022 yılı boyunca yüksek düzeylerde kalacak enflasyonu, 2023 yılında dünyada emtia meblağlarının dengelenmesi ve kur artışını durdurarak tek haneye düşürebilirim diye karar verdi.
ÖNCELİK CARİ FAZLA VERMEK
Uzun vadede sağlıklı ekonomik yapı oluşturmak için döviz kurunun yıllık enflasyon kadar artacağı bir istikrar kurmak gerekiyor. Cari fazla vermeden dövizde kur artışını kalıcı olarak engellemek kelam konusu olamaz. Kısa vadeli rahatlama sağlayan tahliller uygulansa bile uzun vadede bir daha karşımıza kur artışı sorun olarak çıkacaktır.
Maliyetleri düşürmek için birinci önceliğimiz cari fazla veren bir ekonomik yapı oluşturmak. İkinci önceliğimiz düşük faiz oranları ile üretimi finanse ederek maliyetleri düşük düzeylerde tutmaktır.
OLUMSUZ SONUÇLARI
sonucun olumsuz neticelerina baktığımızda kur beklentilerin epey üstünde artarak dolar/TL kuru 13,50 ve enflasyon oranları %50 düzeylerine çıktı. Enflasyonun hayli fazla yükselmesi bilhassa fiyatlı çalışan kesim ve emeklilerde alım gücünü düşürdü bir memnuniyetsizlik oluşturdu. 2022 yılı başında kamu ve özel kesimde yapılan maaş artışları enflasyonun altında kaldı. Çalışan kesite temmuz ayında ek maaş artırımı verilerek bu kayıpların ortadan kaldırılması gerekiyor.
OLUMLU SONUÇLARI
sonucun olumlu neticelerina baktığımızda 2021 Eylül-Aralık ayları içinde ek 1,3 milyon kişi istihdam edildi işsizlik düştü. 2022 yılında da istihdam artışının devam etmesi ve işsizliğin tek haneli sayılara düşmesi bekleniyor. 2021 yılında ihracatta 2020’ye oranla %30 üzere bir büyüme meydana geldi ve 2022 yılında cari fazla verecek duruma geldik. 2021 son çeyreğinde ekonomik büyüme oranları %10 düzeylerinde devam etti. 2022 yılında da %7’lerin üzerinde bir büyüme beklentisi bulunmaktadır.
ENFLASYONDAN KALICI OLARAK KURTULURUZ
2022 yılında ihracat ve turizm gelirlerinin artışı ile iktisatta cari fazla verilecek; kur muhafazalı mevduat üzere eserler ile dövize olan talebin azalması ile kurda istikrar sağlanacaktır. 2022 yılı boyunca yüksek düzeylerde kalacak enflasyon 2023 Mart-Nisan ayları ile bir arada tek hanelere düşürülecek ve 2024 yılından itibaren enflasyon probleminden kalıcı olarak kurtulmamız mümkün olacaktır.
Enflasyon ve istihdam meselesinin tahlili ile önümüzdeki 7-8 yıl ortasında her yıl %5-6 üzere oranlarda büyüme trendi ile AB ortalaması kadar bir ulusal gelir ortalamasına ulaşabiliriz.